Po Klong Garai mang đậm bản sắc văn hóa Chăm

Tháp Po Klong Garai nằm ở địa chỉ 52e Bác Ái, Đô Vinh, Phan Rang - Tháp Chàm, Ninh Thuận. Tháp là một tổng thể gồm 3 tháp là: tháp chính, tháp lửa, tháp cổng. Đây là cụm tháp Chăm còn nguyên vẹn nhất trên lãnh thổ Việt Nam. Đây là địa điểm tham quan nơi diễn ra lễ hội Kate của đồng bào Chăm Ninh Thuận hàng năm. 

Được xây dựng vào cuối thế kỷ XIII - đầu thế kỷ XIV. Tương truyền, cụm tháp Po Klong Garai xây dựng để tỏ lòng biết ơn, tôn kính đối với vị vua Po Klong Garai anh dũng,và được xây dựng bởi vua Shihavaman. 

Trải qua những biến cố lịch sử và sự tàn phá của thời gian, tháp vẫn lưu giữ nguyên vẹn hiện vật và giá trị truyền thống. Nơi đây được xem là quần thể kỳ vĩ và đặc sắc nhất trong số những đền tháp của người Chăm còn sót lại ở Việt Nam. Là một trong những di tích lịch sử ở Ninh Thuận thu hút đông đảo khách du lịch đến khám phá và tìm hiểu về một nền văn hoá độc đáo của dân tộc Chăm Pa khi du lịch Phan Rang.

Truyền thuyết liên quan đến Po Klong Garai kể ngày xưa ở Play Chakling có hai ông bà tên Ôn Paxa và Muk Chalking dù đã cao tuổi nhưng chưa có con. Vào một lần mò cua bắt ốc, ông bà thấy có một đứa bé trôi trên nước bèn đem về nuôi và đặt tên là Karit. Karit lớn lên và trở thành một cô gái xinh đẹp, nết na nên rất được nhiều người yêu mến.

Vào một ngày khi cô cùng cha đi đốn củi trong rừng, hai cha con khát nước nhưng không ở gần sông suối. Bỗng Karit thấy bên trong một tảng đá có đọng một ít nước nên cô bèn uống một ít. Điều kỳ lạ là nàng uống đến đâu thì nước tràn ra đến đó nhưng khi gọi cha uống thì lại không có giọt nước nào cả.

Sau dạo đó Karit có thai và sinh ra một cậu bé đã xấu xí lại rất háo ăn. Ông bà đặt tên cho cậu là Jatol. Karit không chịu nổi lời đàm tiếu là gái chửa hoang nên bỏ đi để con lại cho ông bà nuôi. Khi ông bà mất, cậu cũng vừa khôn lớn và rồi cùng bạn là Po Klonchanh đi buôn trầu. Một hôm trên đường về, Jatol thấy mệt nên nghỉ ở tảng đá bên đường. Pô Klonchanh về trước rồi đem cơm ra cho bạn. Khi trở lại Pô Klonchanh thấy có hai con rồng trắng đang liếm mình Jatol và lạ thay Jatol đã trở thành một thanh niên tuấn tú, khôi ngô khác thường. Điềm lạ đó dần lan ra khắp miền và rồi đến tai vua Nuhol, người đang quản thủ Iaru. Được biết Jatol sẽ là một vị thiên tài xuất chúng, vua Nuhol cho mời Jatol đến. Thấy đúng như lời đồn đại vua đã giữ Jatol lại và gả công chúa Thakol cho.

Theo các nhà nghiên cứu, tháp Po Klong Garai có nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc độc đáo còn tồn tại tương đối nguyên vẹn và trở thành ngôi tháp Chăm đẹp nhất ở Việt Nam hiện nay. 

Tháp được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ XIII, đầu thế kỷ XIV để thờ vua Po Klong Garai (1151 - 1205), vị vua có nhiều công trạng trong việc xây dựng hệ thống thủy lợi phát triển nông nghiệp ở địa phương, được đồng bào Chăm nhớ ơn, thờ phụng hàng trăm năm nay.

Tháp Po Klong Garai là một quần thể gồm 3 tháp là tháp Cổng (cao 8,56m), tháp Lửa (cao 9,31m), tháp Chính (cao 20,5m). Trải qua bao thăng trầm của thời gian, tháp Po Klong Garai vẫn giữ được đường nét tinh tế, sắc sảo, với màu gạch nung đỏ sẫm và kết dính với nhau bằng một kỹ thuật xây dựng đặc biệt, đến nay vẫn chưa được giải mã. Đây chính là điểm thú vị thu hút du khách đến tham quan khi du lịch Phan Rang.

Tháp Po Klong Garai có thể coi là trung tâm tín ngưỡng văn hóa của cộng đồng người Chăm, họ vẫn thờ tự theo tín ngưỡng 4 lễ hội. Tiêu biểu nhất là lễ hội Kate, diễn ra ngày 1 tháng 7 theo lịch Chăm hàng năm. Thời điểm này hàng năm, du khách đến tham quan và thưởng thức lễ hội rất đông.

Du lịch Phan Rang nhất định phải ghé tháp Po Klong Garai để chiêm ngưỡng công trình độc đáo bí ẩn chưa tìm được lời giải đáp này và có thể cùng tham gia vào lễ hội Kate truyền thống của cộng đồng người Chăm. Đây sẽ là trải nghiệm vô cùng thú vị đối với du khách khi tham quan du lịch Phan Rang - Ninh Thuận.