Động nằm bên dòng sông Lèng thuộc bản Pắc Ngòi, xã Quảng Khê, Ba Bể. Động Hua Mạ nằm ngay lưng chừng núi Cô Đơn nằm giữa khu Lèo Pèn( Rừng Ma) cây cối rập rạp.
Theo truyền thuyết của người dân địa phương, rừng Ma xưa kia là nơi ma quỷ ngự trị, sau đó có vị tướng triều đình đi tuần qua nơi đây đã nghe được tiếng hú của những oan hồn của dân binh đã cùng triều đình chống giặc mà tới bây giờ không được siêu thoát, sau đó triều đình có tổ chức một điện lễ lớn, mổ ngựa, lấy đầu ngựa để tế các oan hồn, sau khi làm lễ xong những tiếng hú biến mất qua năm tháng nơi đây đã mọc lên những khối nhũ đá rất đặc biệt. Từ đó người ta gọi chính nơi đây là động Lèn Pèn hay động Hua Mạ theo tiếng địa phương có nghĩa là hang Đầu Ngựa.
Từ chân núi Cô Đơn lên tới động Hua Mạ có độ cao khoảng 300m, hiện nay đã được xây dựng thành bậc thang để dễ dàng cho khách du lịch tham quan. Với cửa động rộng 3m, cao 5m, động Hua Mạ có lòng hang rộng khoảng 1ha, chiều dài tới 700m, độ cao trong lòng động có chỗ lên tới 40 – 50m với rất nhiều vách và nhũ đá kì vĩ. Có nhiều ý kiến cho rằng Động Hua Mạ mới thực sự là hang động đệ nhất kỳ quan tại Việt Nam.